De euroconversie bij de financiële instellingen is de afgelopen jaarwisseling zonder grote kleerscheuren verlopen. Voor veel IT’ers betekende dit het sluitstuk van een lange voorbereiding en het vieren van oud-en-nieuw op het bankkantoor.
Paul Tirion, programmamanager Economische en Monetaire Unie van Fortis, sprak in dit verband van een unicum in de IT-geschiedenis. "In elf landen hebben financiële instellingen hun IT-projecten op tijd en zonder problemen opgeleverd. Het kan dus in de automatisering blijkbaar wel, als er maar voldoende druk op zit." Drie direct betrokken IT’ers vertellen over hun ervaringen tijdens het ‘euroconversie-weekeinde’ van 31 december 1998 tot en met 3 januari 1999: Roelof Nuberg (Logica), Jan Bronders (EDS) en Peter van den Broek (Cap Gemini).
Oliebollen en champagne
Roelof Nuberg, namens Logica ingezet als coördinator euroconversie-weekeinde voor ING Barings/Treasury (dealingroom), draaide mee in het regieteam. Dat hield in: het voorbereiden van het weekeinde, opstellen van een draaiboek, zorgen voor faciliteiten en vanuit de warroom streng bewaken van de conversieprocessen.
Werkverloop? Nuberg was een van de gelukkigen die de jaarwisseling thuis heeft kunnen vieren. Al is vieren een groot woord: "Ik heb op oudejaarsdag tot ’s avonds laat doorgewerkt en ben om zeven uur ’s ochtends weer teruggekeerd. Dat gold ook voor de dagen erna. We werkten in een ploegendienst." Voor de collega’s die wel op 31 december om 12.00 uur in de bank aanwezig waren, waren er oliebollen en champagne.
Conversies? De bank kende een gemengde infrastructuur van IBM-mainframes, IBM RS6000-computers, Tandem-machines en PC’s. Het ging om het aanpassen van twee productielijnen: de backoffice- en frontoffice-systemen van enerzijds de valutamarkt en anderzijds de kapitaalmarkten en derivaten (aandelen, obligaties). "Eerst moest nog de eindejaarsafsluiting plaatsvinden. Vervolgens konden we overgaan op de conversie van de basisvaluta (de gulden) naar de euro. Daarna moesten alle stukken – zoals staatsobligaties en aandelen – worden geredenomineerd in euro’s en moesten de ECU-contracten worden overgezet. Alles kwam tenslotte bij elkaar in de financiële administratie en die moest sluitend zijn. Dat was een spannend moment."
Problemen? "Er waren in totaal tweehonderd mensen in touw. Het aanpassen van de systemen liep prima. De problemen die ontstonden, hadden te maken met stukken hardware die het begaven. Volgens de afspraken met de leveranciers stonden hun onderhoudsspecialisten binnen een uur op de stoep.
We hebben van te voren twee keer de hele conversie geoefend. Door de goede voorbereiding hadden we zaterdag 2 januari eigenlijk alles al onder controle. Voor de techneuten, die het liefst in chaotische sfeer werken, was dat wel wennen. Wie tijdens het soms lange wachten wat afleiding zocht, kon terecht in de spelletjesruimte.
Het weekend verliep grandioos – je werkt er zo lang naar toe – maar het had daardoor ook iets onwezenlijks. Dat gevoel werd versterkt toen we klaar waren met de conversie, en onze collega’s uit Chicago meldden dat ze in een zware sneeuwstorm zaten."
Zwart gat? "Nu dit euro-traject is afgelopen, ga ik verder met een millennium-project. Technisch is dit een ander probleem, maar organisatorisch is de aanpak ongeveer hetzelfde. Ik vind alleen de aanleiding minder leuk, omdat je bezig bent met het opruimen van de troep van je eigen beroepsgroep."
Speciaal ingerichte refter
Jan Bronders, manager europroject EDS België, begeleidde de euro-conversie van het buitenlands betalingsverkeer bij de Belgische KBC-bank
Werkverloop? "Wij zijn van meet af aan betrokken geweest bij het euro-project van de KBC-bank, waarbij we in gemengde teams met bankmedewerkers en EDS’ers opereerden. De start was zo’n twee jaar geleden. Het conversieweekeinde begon op oudejaarsavond en eindigde zaterdag 2 januari. Zondag 3 januari gold als reservedag, maar die hebben we niet nodig gehad."
Bronders heeft doorgewerkt tijdens de jaarwisseling. "Wij hebben elkaar gelukkig nieuwjaar gewenst en zijn weer verder gegaan. Als je al zo lang bezig bent met elkaar en het project bevindt zich in het eindstadium, sta je niet echt stil bij het feit dat je niet aan het feesten bent tijdens oud-en-nieuw." KBC zorgde voor eten en drinken in een speciaal ingerichte refter. Verder had de bank een aantal kamers gereserveerd in een vlakbijgelegen hotel voor mensen die even wilden rusten.
Conversies? De KBC bestaat uit een binnenlands- en buitenlands bankbedrijf. Bronders bemoeide zich met het euro-klaar maken van de buitenlandse tak. Hij trof een "reusachtig geïntegreerd banksysteem aan dat in diverse branches werd ingezet". De kern werd gevormd door een OS/2 client/server-applicatie. De conversie werd gefaseerd aangepakt. "Bij het controleren van de jobs bouwden we een aantal mijlpalen in. Bij een goede uitkomst gaven we een fiat, anders moesten we ingrijpen. Maar dat is amper gebeurd."
Problemen? "Op een paar kleine problemen na is de omzetting van de posities perfect verlopen. Wel ontstonden er discussie over sommige eindwaarden. Omdat we te maken hadden met een bank die in diverse werelddelen actief is, betekende dat ook veel verschillende valutaverhoudingen. Maar de definitieve eindwaarden konden we altijd nog achterhalen.
Wij hebben de nodige testweekends achter de rug gehad. Wij waren er behoorlijk zeker van dat de conversie goed zou verlopen."
Zwart gat? "Niet bepaald. Er liggen massa’s werk op ons te wachten. Door de voorbereidingen op de euro-invoering zijn andere ontwikkelingen stil komen te liggen, bijvoorbeeld het uitbouwen van het systeem. Die worden nu weer opgepakt. Het millenniumprobleem valt mee: de KBC heeft al het nodige voorwerk gedaan en het bancaire systeem is vrij nieuw."
Bijna religieus
Peter van den Broek, projectleider euro Cap Gemini, coördineerde de euro-conversie van het betalingsverkeer bij F. Van Lanschot Bankiers.
Werkverloop? "Het project startte op 31 december en liep ’s avonds op 2 januari af. Niemand heeft echter tijdens de jaarwisseling gewerkt. Van 23.00 uur tot 9.00 uur moest de jaarverwerking nog worden afgerond. Daar hoefde niemand bij te zijn."
De euro was vooral een zaak van de IT-medewerkers bij de banken en de ingehuurde IT’ers, vertelt van den Broek. "Zij zijn er anderhalf jaar lang continu mee bezig geweest. Het bijzondere van het conversieweekend was dat alle disciplines samen kwamen: de ontwikkelaars, de systeemtechnici en de gebruikers. Zij hebben samen de conversie gedaan. Het klinkt bijna religieus, maar dit samenzijn had iets speciaals."
Conversies? "Wij implementeerden een nieuw valutasysteem en een nieuwe omrekenmodule in alle andere systemen. Die standaardmodule was nodig voor de andere noteringswijze die vanaf 31 december verplicht is geworden. Tot en met 31 december werden de koersen genoteerd volgens de verhouding 100 mark is 112 gulden. Vanaf 1 januari geldt: 1 euro is 1,9 DM."
Het grote verschil met de conversie van het effectenverkeer is dat daar in een keer moest worden overgegaan van gulden naar euro. In het betalingsverkeer blijven gulden en euro tot 2002 nog naast elkaar bestaan. Daardoor konden Van den Broek en collega’s 90 procent van de conversiewerkzaamheden al voor 31 december uitvoeren.
Behalve het betalings- en effectenverkeer moesten ook het buitenlands betalingsverkeer en de treasury-systemen worden aangepast. "Iedere dag was er wel iets klaar en knalden de champagne-kurken."
De mainframe-systemen die aan de euro aangepast moesten worden, werden tegelijkertijd getest op hun millenniumbestendigheid. Dat gaf geen problemen. De bank had de systemen, waarvoor geen euro-aanpassingen nodig waren, al van de zomer millenniumklaar gemaakt.
Problemen? "Nauwelijks. We werkten relaxed naar dit weekeinde toe. We hebben van te voren de situaties doorgenomen. Naast een grote interbancaire test in oktober hebben we zelf bij acceptatie- en systeemtesten de conversie nagespeeld. Het vertrouwen in een goede afloop was groot, maar we zaten toch in spanning of er niets verkeerd zou gaan."
Zwart gat? "Nee hoor, er zijn nog altijd producten die aan de euro aangepast moeten worden. Er komt nog een groot euro-project, maar die heeft een minder harde deadline dan het afgelopen project."