Even een greep uit de dagbladen: ‘Zonder internet wordt het voor de ouderen steeds moeilijker bankieren’ en ‘De balans tussen werk en privé is aan het verschuiven door invloeden van het smartphones en het nieuwe werken’. Allemaal duidelijke signalen over de greep van ict op onze maatschappij. Wie nu nog moeite heeft met de digitale wereld, gaat het steeds moeilijker krijgen in deze verschuivende wereld. Zelfs in de troonrede werd gerefereerd naar de impact van de snelle ict-ontwikkelingen op onze maatschappij. Het is blijkbaar moeilijk voor velen om het voortrazende ontwikkelingstempo bij te benen. De mensen van de oldschool maatschappij kijken niet naar de nieuwe mogelijkheden, maar juist naar de beperkende. Dat is logisch en voor deze mensen ook zeer beangstigend. De vraag is wat wij daar als de BV Nederland aan kunnen en willen doen. Daarbij de vraag of we dit vraagstuk niet enorm onderschatten, als we de geluiden van de wat meer op leeftijd zijnde Nederlanders aanhoren.
De twee belangrijkste gevolgen van de toenemende impact van ict, die we nu als negatief punt zien:
Sociale cohesie: Het eerste risico bij sociale cohesie is natuurlijk dat dit een paradox is. Aan de ene kant bevordert dit het verkrijgen van nieuwe contacten via een laagdrempelige weg (Hyves, Facebook, Linkedin), aan de andere kant is hier een risico voor verslaving en vereenzaming. Daarbij kan uit deze sociale cohesie ook een maatschappelijke segregatie ontspringen. Deze ontwikkeling is het gevolg van het feit dat mensen elkaar makkelijk en sneller zullen uitzoeken op gelijksoortigheid en interesses. Mensen zullen nog vaker dan in de echte wereld een contact uitkiezen met dezelfde interesse, opleidings- en inkomensniveau. Ict wordt gebruikt om deze segregatie te maximaliseren. De juiste wijze om hiermee om te gaan is het houden van gewone face-to-face contacten, naast je digitale contacten, en deze vooral niet te vervangen.
Sociale normen: De grenzen zijn makkelijker op te zoeken voor wat wel en niet mag op het net. Hoe zorgen we dus dat ook zonder direct contact de normen en waarden gehandhaafd blijven? Het aloude gezegde is, met dit in het achterhoofd, al aangepast: ‘al is de leugen nog zo snel, het internet achterhaalt hem wel.' De politiek zou kunnen beginnen door het strafbaar maken van misbruik van identiteiten voor bepaalde zaken.
De bovenstaande gevolgen zijn altijd aanwezig. We kunnen echter wel zorgen dat we ze zo minimaal mogelijk houden door de discussie hierover openbaar te voeren. Daarnaast niet alleen over de problemen praten, maar ook over de oplossingen die we kunnen aandragen om de Impact van informatietechnologie op de tweedeling van onze maatschappij te minimaliseren. Dit kunnen we doen met een logische drietrapsraket, waarbij we allereerst de problemen onderkennen, maar daarnaast ook de digitale minderheden. Om vervolgens de beste practices te integreren in ons normale bestaan.
Onderkennen
Allereerst moeten we het probleem eerst onderkennen. Dat betekent dat we onderkennen dat er digitale minderheden zijn en dat die zonder hulp van buitenaf in een isolement komen. Hierdoor kunnen zij minder gebruik maken van de aangeboden mogelijkheden, bijvoorbeeld internetbankieren, digitaal loket bij de gemeente of sociale contacten onderhouden op een digitale manier.
Onderwijs
Vervolgens moeten we deze digitale minderheden onderwijzen. Dit moet vooral op de onderwijsinstellingen gebeuren rond de technische vraagkant, maar we moeten ook onderwerpen meenemen die meer van deze tijd zijn. Denk hierbij aan de enorme hoeveelheid informatie die er op het internet bestaat. De zoektocht naar juiste of gewilde informatie tussen al die goedbedoelde en vooral ook niet-gezochte onjuiste informatie. Ook moet de overweldigende werking van het internet niet vergeten worden rondom het verslavingsthema.
Integreren
Om bovenstaande goed te integreren moet er beleid gemaakt worden rondom de digitale tweedeling, waarbij we ervoor moeten waken dat de digitale minderheid het internet niet gaat gebruiken als virtuele drug, maar vooral het besef en de opleiding krijgen om zijn of haar status en welzijn hiermee te verbeteren. Om meer grip te krijgen op je maatschappelijke status en de mogelijkheden die organisaties mensen online bieden maximaal te benutten. Juist de groepen die dit het meeste nodig hebben, hebben hier de minste notie van.
Wanneer we de discussie hierover blijven voeren, zijn we al een stap onderweg om de onvermijdelijke tweedeling zo dicht bij elkaar te houden.
Harm Wesseling
Business unit director
Getronics Consulting