De wereld van de ict verandert steeds sneller. Dit heeft grote gevolgen voor medewerkers in de ict. Hoe wapen ik mij als ict’er tegen de bedreigingen die deze veranderingen met zich meebrengen? Is mijn rol over vijf jaar al uitgespeeld of tel ik dan nog mee?
Als professional is het niet langer voldoende om gewoon je vak bij te houden. Heb je net als bouwer een nieuwe programmeertaal geleerd, verdwijnt al het programmeerwerk naar India. Wat in Nederland overblijft zijn business georiënteerde werkzaamheden.
Door ontwikkelingen als service oriented architecture (soa) en Web 2.0 wordt de levensduur van een techniek almaar korter. Hierdoor wordt het steeds minder lonend om je tot expert op een technisch gebied te ontwikkelen. Kortom: zowel de inhoud van bestaande rollen als de vraag naar die rollen verandert snel. Als professional kun je rekening houden met deze veranderingen en daarop anticiperen.
Wat betekenen deze trends voor mij?
Als eerste is het belangrijk om je eigen sterke en zwakke punten goed te kennen. Waar ben je goed in en welk type werk past daarbij? Waar ben je minder goed in, moet je daar verbetering in aanbrengen? Verder is het goed om over de groei op de lange termijn na te denken. Gezien de snelle veranderingen in de technologie zal je technische kennis en ervaring zelf niet zozeer voor groei zorgen, als wel je talent om snel nieuwe dingen te leren en te kunnen veranderen.
Daarnaast is het handig om vaardigheden te ontwikkelen die over tien jaar nog waardevol zijn, zoals talenkennis of effectief kunnen leren: de duurzame vaardigheden.
Het geheel van individu en vaardigheden is te vergelijken met een boom. De stam is het individu. De duurzame vaardigheden zijn de dikke takken: erg stabiel en ze breken niet makkelijk af. Het is de moeite waard om relatief veel tijd en geld in deze vaardigheden te investeren.
De dikke takken zijn de ‘kapstokken’ waar de takken en bladeren aan kunnen groeien. Naarmate de takken dunner worden, breken ze makkelijker af. Sommige groeien door tot dikke takken, zoals objectoriëntatie. De blaadjes zijn de vluchtige vaardigheden. Die komen, blijven voor kortere of langere tijd en gaan dan weer. Ook dikke, stevige takken kunnen na langere tijd slechter worden en bij een zware storm afbreken. Dus ook duurzame vaardigheden kunnen na verloop van tijd toch niet meer gevraagd worden.
Duurzame vraardigheden
Duurzame vaardigheden zijn onder te verdelen in persoonlijke vaardigheden en vaktechnische vaardigheden. Hier noemen we zowel van de persoonlijk als vaktechnisch duurzame vaardigheden een paar voorbeelden. Het is aan jezelf om een inschatting te maken welke vaardigheden tot de ‘dikke takken’ behoren en welke vaardigheden tot de twijgen of zelfs bladeren behoren.
Persoonlijke vaardigheden
– Engelse taal
Zo is vaardigheid in spreken en schrijven van de Engelse taal een voorbeeld van een duurzame persoonlijke vaardigheid. Het schrijven van specificaties in het Engels is toch anders dan in het Nederlands. Ook een videoconferentie met een gemengd gezelschap van bijvoorbeeld Fransen, Engelsen en Indiërs die ieder op hun eigen manier Engels spreken, komt steeds meer voor.
– Snel essenties doorzien
Verder is het belangrijk om essenties snel te kunnen doorzien. Dus hoofdzaken van bijzaken weten te onderscheiden. Wanneer je te maken hebt met bijvoorbeeld wet- en regelgeving houd je jezelf in eerste instantie bezig met doelstelling en structuur van de wet en pas later met details.
– Effectief kunnen leren
Daarnaast is het essentieel om je snel en effectief nieuwe dingen eigen te kunnen maken. Denk daarbij aan nieuwe ontwikkelingen of nieuwe methoden en technieken. Ofwel, het voortdurend ontwikkelen van je vaardigheid tot leren. In ons vakgebied blijf je je leven lang leren!
– Teamvaardigheden
In elke ict-rol is het belangrijk dat je kunt samenwerken met de leden uit jouw team of project. De huidige ontwikkelingen stellen steeds meer en steeds hogere eisen aan deze vaardigheid. Wanneer je halve team uit Indiërs bestaat die ook in India werken krijgt het begrip team opeens een heel andere inhoud.
Vaktechnische vaardigheden
– SMART formuleren
Wanneer je met collega’s, klanten of leveranciers communiceert, is het belangrijk om exact te formuleren wat je bedoelt. Zeker wanneer degene met wie je communiceert een andere moedertaal heeft en uit een andere cultuur afkomstig is. Aan een Indiase designer uitleggen wat een voordeurdeler is, is een hele klus. Wanneer je in een bibliotheek een boek wilt verlengen heb je kans dat je de vraag terug krijgt hoe lang het boek moet worden.
– Samenhang en afstoting
In Architectuur (samenstel van elementen) kennen we het beginsel dat de samenhang tussen de elementen minimaal moet zijn en de samenhang binnen de elementen maximaal. Dit principe is een van de voorwaarden voor het verkrijgen van maximale flexibiliteit en onderhoudbaarheid van systemen. Het werd al toegepast bij het onderkennen van modules in de ‘Cobol-tijd’, en is bij soa nog steeds van belang.
– Opstellen van modellen
De realiteit is nooit in zijn geheel te omschrijven. Door modellen te maken laat je de niet relevant geachte details uit de realiteit weg (abstraheren). Hoewel de gebruikte modellen en bijbehorende technieken steeds veranderen, blijft de vaardigheid tot het maken van modellen en tot abstraheren van waarde.
Vluchtige vaardigheden
Het is zaak om je de vluchtige vaardigheden snel eigen te maken. De eerder genoemde duurzame vaardigheid om snel nieuwe kennis en vaardigheden op te doen, komt hier goed van pas. En als de technologie is verouderd valt het blaadje van de boom en groeit er een nieuwe aan.
– Besturingssystemen
De vluchtige vaardigheden hangen meestal samen met technologie. De technologie komt en gaat immers. Denk bijvoorbeeld aan MS-DOS of de verschillende versies van Windows. Kennis van en vaardigheden met betrekking tot deze besturingssystemen zijn tamelijk vluchtig. Met algemene kennis van besturingssystemen ben je snel in staat om je een nieuw besturingssysteem snel eigen te maken. Denk in dit verband aan het recent uitkomen van Windows Vista.
– Programmeertalen
Denk verder aan de ontwikkelingen op het gebied van programmeertalen. Algemene kennis van programmeren kan je zien als een dikkere tak. De detailkennis van een individuele taal is na verloop van kortere of langere tijd niet meer nodig. Er zijn uitzonderingen. Denk aan een taal als Cobol. Deze is oorspronkelijk ontwikkeld in 1959, is vanaf de jaren 60 massaal gebruikt en wordt nog steeds volop toegepast. Een behoorlijk dikke tak dus, die al heel wat stormen heeft doorstaan. Kennis van procedurele talen is echter toch een vluchtige kennis gebleken door de intrede van het object oriented paradigma.
Het efficiënt en effectief aanleren van deze vluchtige zaken stelt ook eisen aan opleidingsinstituten: korte opleidingen met veel zelfstudie gevolgd door een goede begeleiding in de praktijk zorgen ervoor dat je snel op een project kunt worden ingezet.
En nu jij…
Als je als ict’er over vijf jaar nog wilt meetellen kun je niet op je lauweren gaan rusten. Je moet actief op zoek gaan naar de ontwikkelingen in je vakgebied en daar tijdig op inspelen. Je hebt een set aan duurzame vaardigheden nodig die over vijf of tien jaar ook nog waardevol zijn. Je moet daarom heel bewust keuzes maken waar je de ontwikkelinspanning voor je zelf op gaat inzetten. Verder moet je heel bewust keuzes maken over hoe je je ontwikkelinspanning gaat inzetten. In een volgend artikel komen we hierop terug.
Mieke Mahakema en Jaap Hartholt, coach/consultant Capgemini Academy
Wordt je eigen trendwatcher
Omdat je huidige kennis snel kan verouderen is oog voor je omgeving en de trends essentieel: word je eigen trendwatcher! Welke ontwikkelingen spelen op de markt en in de technologie, wat gebeurt er op de markt? Je kunt een inschatting maken over de duurzaamheid van zo’n ontwikkeling. Op basis van je waarnemingen en inschattingen maak je keuzes voor je ontwikkeling, de opleidingen die je wilt volgen en de soort projecten die je wilt doen. Soms kies je verkeerd; je bent immers geen waarzegger. Als dat een keer gebeurt, ga dan niet bij de pakken neerzitten en kies gewoon opnieuw.
Zucht knars..
Ben ik nou de enige ict’er die achter zijn eigen schaduw aan loopt te hollen? Is het nou werkelijk zo dat wat uit India komt ook goed toegepast kan worden? Kan er niet wat meer rekening gehouden worden met de beperkte hersen capaciteit van de gemiddelde automatiseerder? Met die paar goeroes kun je toch niet de Nederlandse ict-behoefte bevredigen. Wil die klant dan liever met die gebrekkig Engels pratende indiers in zee? Ik geloof dat ik maar iets in de zorg ga doen of zo.
Overspannen ict’ers adviseren te gaan mediteren. Eerst maar eens zelf proberen, denk ik.