Hardware en software waren vroeger één. Allengs zijn de twee uit elkaar gehaald, zijn besturingssysteem en applicaties gescheiden en is het nu de beurt aan bedrijfsregels om hun eigen plek op te eisen. “De trend is: verdeel en heers”, zegt Silvie Spreeuwenberg.
Spreeuwenberg is al sinds jaar en dag actief bij de organisatie van de Europese business rules conferentie, die onlangs in Londen plaats vond. Zo’n 140 mensen kwamen er bijeen om onder andere het oor te luister te leggen bij business rules pionier en goeroe Ronald Ross die in 1985 al de kloof waarnam tussen processen en databaseontwerp. Hoogst geïnteresseerde congresgangers, maar toch wel erg weinig voor een heel continent, zo bedacht Spreeuwenberg. Toen ook nog eens bleek dat haar klanten het hogelijk op prijs stelden als zij bij tijd en wijle bij een nieuwe klant iemand meebracht die in de praktijk al met succes het business rules pad had bewandeld, was het doel duidelijk: de oprichting van een groep die in een ongedwongen sfeer informatie met elkaar uitwisselt.
Het Business Rules Platform Nederland zag het licht en hield op 21 juni zijn eerste publieke bijeenkomst. Er kwamen 70 mensen op af. “Boven verwachting”, constateert Spreeuwenberg tevreden. “It’ers hebben het al druk genoeg. Daarom zullen ze niet snel naar een Europese conferentie gaan. Dat kost te veel tijd en geld, maar ze willen wel meer over het onderwerp te weten komen. Als dat in Nederland kan, dan kost ze dat maar een middag.”
Die middag deden Spreeuwenberg en Leo Hermans van Everest (en medebestuurslid van BRPN) verslag van de Londense bijeenkomst en vertelde iemand van KLM hoe deze onderneming de bedrijfsregels-methodiek toepast bij een requirementsanalyse. Niet direct een toepassing die meteen in gedachten komt, maar wel een valide aanpak. “Ik wil graag die discussie over het gebruik van bedrijfsregels aanzwengelen”, zegt zij.
Platform
Semantiek is de basis van business rules. Gewoon duidelijk zijn in wat je bedoelt te zeggen. Dat moet ook wel, want een computer is wel handig met getallen, maar nauwelijks met woorden. Een bedrijfsregel moet zo zijn opgesteld dat hij maar voor enerlei uitleg vatbaar is. Verder moeten de bedrijfsregels zo op elkaar zijn afgesteld dat ze elkaar niet tegenspreken. LibRT verdient zijn brood met het controleren van de kwaliteit van business rules.
Silvie Spreeuwenberg is dan ook de vleesgeworden semantiek. “We hebben een platform opgericht”, vertelt zij, om daarna omstandig uit te leggen dat dit een platform betreft als zijnde een denkbeeldig podium waarop mensen de gelegenheid krijgen elkaar te ontmoeten. Niet zoiets als een boorplatform, of een geheel aan computers dat dezelfde taal spreekt, zoals een Unix-platform. Het siert haar dat zij dit overduidelijke onderscheid toch eens wil onderstrepen. Het maakt maar weer eens duidelijk dat de taal binnen programmatuur niet specifiek genoeg kan zijn.
Zij benadrukt dat het platform leveranciersonafhankelijk is. Het gaat immers in eerste instantie om verspreiding en verdieping van kennis over bedrijfsregels, niet om de leveranciers van business rules engines.
De sterke belangstelling voor het platform heeft haar positief verrast. “Toen ik twee jaar geleden – bij de Europese conferentie in Amsterdam – business rules riep, hoorde ik bijna geen echo. En nu staan ze in de rij.”
Belangstelling
Het afgelopen voorjaar heeft de Object Management Group de voorgestelde SBVR-standaard (Semantics for Business Vocabulary and Rules) gepubliceerd en heeft de W3C-werkgroep RIF (Rules Interchange Format), die werkt aan een standaard voor het uitwisselen van regels, haar eerste document met ‘use cases’ gepubliceerd. Vanuit meerdere invalshoeken krijgen business rules de afgelopen tijd de volle aandacht.
Spreeuwenberg vindt dat niet zo gek. Zij verwijst naar onder andere naar de Amerikaanse Sarbanes-Oxley-regelgeving (Sox) die voorschrijft dat wel heel erg duidelijk moet worden gemaakt welke bedrijfsregels er zijn en wie daar verantwoordelijk voor is, en hoe ze in de praktijk worden toegepast. Sox geldt evenwel alleen bedrijven die een Amerikaanse beursnotering hebben. Er zijn dan ook nog andere redenen waarom business rules plots zo populair zijn: de dienstengeoriënteerde architectuur waarin tal van applicaties met elkaar moeten samenwerken. En de snelheid waarmee het zakendoen verandert om aan consumenteneisen te voldoen. “Dan moet je heel snel in staat zijn om de bedrijfsregels te kunnen veranderen, zonder dat je een complete applicatie hoef te herschrijven. Daarom alleen al is het van belang om de regels apart te houden. Een ander, mogelijk zwaarder wegen argument, is het onderhoud van bedrijfsregels. Als die verweven zitten in applicaties die ooit eens door iemand zijn gemaakt, dan zijn ze nauwelijks te onderhouden. Je bent dan immers heel veel tijd kwijt aan het boven water krijgen van de business rules; als dat al lukt.”
Negatieve sfeer
Toch is de interesse voor bedrijfsregels niet iets van de laatste tijd. Zo’n vijftien jaar geleden al maakte het Nederlandse bedrijf Uniface een programmeertaal die de business rules apart hield van de applicatielogica. In 1994 heeft Compuware de onderneming ingelijfd en onderhoudt deze 4GL nog steeds. Ook het Israëlische bedrijf Magic (nog steeds actief) bracht toen al een ontwikkeltaal die dit principe huldigt. Waarom dan nu pas de honger naar informatie over dit fenomeen?
Spreeuwenberg zoekt een verklaring. “De mensen moesten toen ook zoveel doen”, oppert zij. “En er was eigenlijk nog geen infrastructuur. De meesten beschikten nog niet over een database en it was nog er onvolwassen. En er heerst een negatieve sfeer rond regels; niemand wil eigenlijk aan regels voldoen.”
Dat het onderwerp nu in de schijnwerpers staat, komt volgens haar, vooral ook door de aangescherpte wet- en regelgeving waaraan organisaties moeten voldoen. Zij moeten kunnen aantonen welke regels een bedrijf volgt, wie verantwoordelijk is voor de uitvoering ervan en of dat inderdaad ook gebeurt. Het is lastig dat aan te tonen als de bedrijfsregels in tal van applicaties verweven zitten. Nog lastiger is het om ze snel te wijzigen, want dan moet een hele applicatie worden herschreven.