"2005: de deadline komt met de dag dichterbij, maar over de ‘Internationale Financiële Rapportage Standaarden’ (Ifrs) bestaat nog steeds veel onzekerheid", merkt Luuk Dammerman op.
Hoewel bedrijven tegen maart 2004 systemen (voor vergelijking) gereed moeten hebben, is onduidelijk welke standaarden rond die tijd of in 2005 gereed zullen zijn, en welke systemen de Europese Unie wanneer zal goedkeuren. Wat banken en verzekeringsmaatschappijen betreft zijn er onopgeloste problemen met de eisen voor derivaten van de financiële instrumentnormen 32 en 39. Verder bestaat er grote ontevredenheid over de aangekondigde standaarden die een weerslag hebben op betalingen op aandelen, pensioenfondsen en minderheidsbelangen. Ondanks dit alles moeten ondernemingen die op de EU-lijst staan hun personeel trainen en hun computersystemen voorbereiden, zodat de vereiste gegevens kunnen worden verzameld. Ondernemingen die niet op de lijst staan moeten hun voortgang goed in de gaten houden.
Misverstanden
Anders dan bij de invoering van de euro en het millenniumprobleem het geval was, kunnen leveranciers van administratieve en zakelijke systemen weinig doen om deze aan de Ifrs aan te passen. We kunnen mensen adviseren hoe ze zich op de Ifrs-eisen kunnen instellen, maar de verantwoordelijkheid om de veranderingen door te voeren ligt bij henzelf.
Gelukkig kunnen de systemen die u al heeft uw kans op succes vergroten. Losstaande eilanden van informatie en grote aantallen spreadsheets maken de overgang ingewikkelder, terwijl flexibele en goed geïntegreerde applicaties het proces juist vereenvoudigen en versnellen, zodat het gemakkelijker is om de veranderingen in te passen naargelang deze zich aandienen.
De overgang wordt ook gemakkelijker als u goed op de hoogte bent van de verbetering van de standaarden en hun zakelijke gevolgen. Ifrs houdt niet alleen een andere manier van rapporteren in. Het verandert een heel stel technische administratieregels. Dit zal onze manier van boekhouden fundamenteel wijzigen. Bedrijven zullen bijvoorbeeld de manier waarop ze met depreciatie omgaan, winst herkennen en prestaties meten en rapporteren moeten herevalueren.
Om kostbare fouten en misverstanden te vermijden, moeten de wijzigingen voor alle belanghebbenden, zowel binnen het bedrijf als daarbuiten, worden toegelicht. De directie moet zich bewust zijn van de nieuwe basis waarop zij naar buiten toe verslag gaat doen. Financieel directeuren moeten rekening houden met de impact op de budgettering en de maandelijkse bestuursrapportage. Analisten en investeerders zullen onderscheid moeten maken tussen wijzigingen in het administratiebeleid en echte veranderingen in economische aspecten.
Afdwingen
Zelfs bedrijven die niet op de lijst staan, moeten met enkele gevolgen rekening houden. In Groot-Brittannië heeft de DTI aangekondigd dat zij van plan is Ifrs optioneel te maken voor sommige of alle categorieën van niet op de lijst vermelde entiteiten. Zij die fondsen trachten te werven, moeten misschien vroeger in plaats van later overstag gaan, aangezien banken gelijkaardige kengetallen willen vergelijken. Het is onwaarschijnlijk dat financiële instellingen of opstellers van nationale standaarden meerdere standaardsets langer zullen ondersteunen dan absoluut noodzakelijk is.
Intussen kan veel worden gedaan om de bewustheid te vergroten. Bedrijven moeten goed op de informatie letten die wordt gepubliceerd door de International Accounting Standards Board (http://www.iasb.org.uk), en leden van administratieve instellingen kunnen bij de Iasb specialistisch advies en ondersteuning krijgen. Ook sommige softwareontwikkelaars helpen hun klanten, zich voor te bereiden. De respons op een Ifrs-seminar die we onlangs in Nederland hielden, was zeer groot, net als de betrokkenheid van de deelnemers. Meestal luisteren mensen alleen en stellen ze enkele vragen, maar hier was men erg geïnteresseerd en enthousiast om over de gevolgen van Ifrs voor het bedrijf en de administratie te praten.
Hoewel het doel van Ifrs is één administratiestandaard voor heel Europa en daarbuiten te geven, kan de werkelijkheid er heel anders uitzien. Onder degenen die zich erachter scharen circuleren talrijke benaderingsalternatieven, en het is moeilijk te bepalen wat kan worden gedaan om de uniformiteit af te dwingen die Ifrs zou moeten opleveren.
Geen toezicht
Veel bedrijven in talrijke landen zullen ook lang na de eerste implementatie moeten rapporteren volgens Ifrs en plaatselijke Gaap (Generally Accepted Accounting Procedures). Sommige landen, waaronder Nederland, zijn van plan Ifrs in de plaatselijke Gaap in te voegen, maar er is nog niet beslist hoe dit zal worden geëffectueerd. Op het niveau van afzonderlijke bedrijven is de kans op verwarring nog groter. Omdat veel bedrijven een beperkte kennis van Ifrs hebben, zullen ze het op hun eigen manier implementeren. Dit gebeurde de afgelopen tien jaar in landen waar bedrijven op de lijst de gelegenheid werd gegeven ‘International Accounting Standards’ (zoals men ze placht te noemen) over te nemen. Diverse bedrijven is verweten dat ze wel beweren zich geheel aan de IAS te conformeren, maar informatie over geografische segmenten weglaten of niet alle pensioensregelingen waarbij dit vereist is onthullen.
Momenteel biedt Ifrs standaarden maar geen regels, en er bestaat geen internationale organisatie die toeziet op navolging of consequente toepassing. Het voorbeeld van de EU-benadering van btw laat zien hoe complex en verwarrend de situatie zou kunnen worden: vijftien verschillende btw-autoriteiten passen btw toe tegen verschillende tarieven, heffen belasting op verschillende goederen en diensten, en hebben verschillende manieren om de inzameling en terugbetaling te administreren. Ik vrees dat we uiteindelijk blijven zitten met een reeks verschillende regelingen voor en implementaties van Ifrs.< BR>
Luuk Dammerman, algemeen directeur Eclipse Computing Nederland