Via steeds slimmere technologie kan tegenwoordig iedereen dingen doen die kort geleden nog onmogelijk leken. De tijd dat je indruk kon maken als je wist hoe je een harde schijf defragmenteerde is zo goed als voorbij. Hieronder een aantal zaken waar ik de ict-panelen zie schuiven.
Apparaten
Er zijn in Nederland meer dan acht miljoen smartphone- en zes miljoen tabletgebruikers. In termen van een jaar of tien terug zijn het daarmee allemaal ‘powerusers’ geworden. Terwijl het aantal slimme apparaten in rap tempo is toegenomen, is de visie op hoe je daar als organisatie slim mee omgaat vaak nog maar mondjesmaat ontwikkeld. ict-afdelingen die vooral bepalen wat er níet is toegestaan, krijgen het steeds lastiger. Want gebruikers halen zo’n ‘Kingdom of No’ tegenwoordig steeds makkelijker rechts in.
Software
Van open source software werd vaak gezegd dat gebruik daarvan te weinig zekerheden bood. Kwaadwillenden konden immers ook de broncode bekijken. En wie garandeerde dat er ondersteuning was op de momenten dat je het nodig had? De tijd heeft ondertussen bewezen dat goede open source producten prima bedrijfsmatig zijn in te zetten. Webserver, database, cms of dms: open source is overal een niet te negeren optie geworden.
Leveranciers die nog steeds een black box met software leveren, waar zij alleen wat mee kunnen, verliezen terrein. Er wordt nu verwacht dat software gangbare standaarden ondersteunt. En dat geprogrammeerde functionaliteit via api’s beschikbaar komt. Voor de leveranciers die nog een flink deel van hun omzet via vendor-lockin weten te behalen wordt het serieus schakelen de komende jaren.
En dan is er natuurljik nog de roemruchte SaaS-explosie. In hoeverre kun je daarbij als interne ict-afdeling nog in control blijven? Een deel van de controle die je had valt immers weg omdat je niet meer zelf aan het stuur zit. Je rol wordt meer op afstand als adviseur of regisseur. En wanneer gebruikers dan ook nog eens direct zaken gaan doen met de leverancier van ‘hun’ SaaS-oplossing, wordt de uitdaging om je meerwaarde te bewijzen nog groter dan hij al was.
Gegevens
Gegevens worden ook wel het goud van de organisatie genoemd. En dus hebben we als ict’ers dapper geprobeerd om via geblokkeerde usb-poorten en dichtgetimmerde firewalls te voorkomen dat digitale informatie weglekt. WikiLeaks en PRISM laten nog maar eens zien dat volledige controle een illusie is. Door het gemak waarmee informatie verspreid kan worden, wordt de menselijke factor alsmaar belangrijker. Een mooi voorbeeld van ‘omdenken’ is de keuze van een aantal overheidsorganisaties om voortaan te kiezen voor het ‘alles is openbaar, tenzij’ principe. Iets dat voor alle partijen wel eens handiger, goedkoper en beter kan zijn dan het gehannes met WOB-verzoeken en het vruchteloos proberen te voorkomen van ‘lekken’ van openbare, maar niet gepubliceerde, informatie. Ook het feit dat open data vaker als onderwerp op bestuurlijke agenda’s verschijnt, geeft aan dat de meerwaarde van het delen van informatie begint door te dringen.
Privacy
Vergeleken met pakweg tien jaar geleden zijn de privacygrenzen al flink opgerekt. Veel mensen reageerden schouderophalend bij de onthullingen dat de NSA zo’n beetje alles kan bekijken wat digitaal is opgeslagen: dat vermoeden we eigenlijk toch al lang? Het feit dát we allerlei gegevens steeds vaker kunnen koppelen, zal er toe leiden dát we meer gaan koppelen. Om dat in goede banen te leiden blijven natuurlijk algemene wetten nodig. Maar daarmee redden we het niet. Bij sociale media is het al gemeengoed dat je zelf bepaalt wie wat van je mag zien. De komende jaren zal dit ook bij persoonlijke gegevens het geval worden. Mensen gaan voor verschillende domeinen zelf instellen wie er bij welke persoonlijke gegevens mag. Bedrijven bepalen zelf via hun Ondernemingsdossier welke overheden daar toegang toe krijgen. In plaats van algemene regels voor iedereen, gaan we toe naar de situatie dat de partij om wie het gaat zelf aangeeft wat hij wel en niet oké vindt.
To do
De rol van ICT zal alsmaar belangrijker worden in onze samenleving. Deskundige ict’ers blijven dus harder dan ooit nodig. Maar duidelijk met andere rollen dan voorheen. De ivoren toren van waaruit we zaken technisch konden beheren en controleren begint steeds schever te zakken. Kijkend naar hoe de wereld zich ontwikkelt vermoed ik dat het (vaker dan nu nog vaak wordt beseft) op veel plekken wel eens een kwestie van ‘adapt or die’ kan worden.
Popmuziek liefhebbers hebben vast al opgemerkt dat de kop van het artikel is afgeleid van de REM klassieker ‘It’s the End of the World as We Know It’. Werk je binnen de ict sector dan hoop ik dat je straks ook de tekst kunt toevoegen die REM tussen haakjes achter de titel heeft geplaatst: ‘(And I Feel Fine)’.
De kritiek op OSS komt vooral van mensen die geen benul hebben wat OSS is.
Als je idd niet verder komt dan het downloaden van een pakketje dat ergens op een systeem te pletten en dan met je stopdas om je nek een schunnig bedrag voor deze unieke dienstverlening te vragen dan kan ik de kritiek wel begrijpen.
Maar argumenten als ‘wie gaat dit straks ondersteunen’ geven aan dat dergelijke lieden geen idee hebben waar ze mee bezig zijn.
Immers, je hebt de broncode, en eenieder die gekwalificeerd is (tja toegegeven, lui die wat kunnen worden steeds zeldzamer) kan je code aanpassen en onderhouden… heeft persoon in kwestie er geen zin meer in, dan hop je naar de volgende… dat mijn beste colega’s is het idee achter open source software, en dan ook gelijk de kieft van al die bedrijven die het niet zo OSS hebben in de wetenschap dat ze de opdracht kwijt kunnen raken aan een handige ZZPer die het werk beter en goedkoper kan doen.
Zelfde verhaal geld ook voor de opmerking Open Sores… zorg dat je mensen vind die wat meer kunnen dan apt-gen install…. maar toegegeven… we doen ons uiterste best om dat aantal te reduceren.
Zo’n beete in mijn hele ICT carierre had ik de beschikking over broncode van systemen waar ik mee werkte (en dat waren wel wat andere systemen dan kantoor applicaties of internetmeuk). Die broncode onderhielden wij bij voorkeur zelf in de wetenschap dat de bepaald niet kleine firma die het had geleverd standaard overal een puinhoop van wist te maken.
Niet direct OSS dus maar wel spul dat gewoon onderhouden kon worden dankzij de beschikking over de broncode en enkele gekwalificeerde technische mensen.